Dział hodowli bydła

Powojenna historia hodowli bydła w Pawłowicach rozpoczęła się już w 1946 roku, kiedy ówczesne Ministerstwo Rolnictwa i Reform Rolnych powołało w Pawłowicach Zakład Szkolenia Fachowego, w którym pod patronatem Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego - zorganizowano pierwszy kurs inseminacji. Kurs, który prowadził wówczas duński specjalista prof. Eduard Sörensen, zaowocował powstaniem jeszcze w tym samym roku w Pawłowicach Stacji Doświadczalnej, która zapoczątkowała wprowadzenie na szerszą skalę inseminacji w Polsce.

W 1951 roku Zakład w Pawłowicach został włączony do struktury Instytutu Zootechniki w Krakowie. W tym czasie w Pawłowicach było około 120 krów rasy czarno-białej różnego pochodzenia, o wydajności rocznej 4000 kg mleka. Zapoczątkowano wtedy prace hodowlane, które polegały na zastosowaniu kojarzeń z czołowymi buhajami importowanymi z Holandii oraz kojarzeń w umiarkowanym pokrewieństwie w liniach i rodzinach. Dzięki tym zabiegom w ciągu pięciu lat wydajność wzrosła o ponad 1000 l. od krowy, przy równoczesnej poprawie parametrów jakościowych mleka.

Obora w Pawłowicach stała się dość szybko jedną z najlepszych, a pochodzące z Pawłowic zwierzęta stały się poszukiwanym przez hodowców cennym materiałem hodowlanym. W pierwszych piętnastu latach z Pawłowic rozprowadzono do różnych gospodarstw na terenie całego kraju ponad 400 buhajków, 200 jałowic oraz 100 krów. W tym czasie funkcje kierowników działu hodowli bydła i głównych hodowców bydła pełnili: prof. Jerzy Szwemin, mgr inż. Maria Lippoman oraz mgr inż. Stefan Konopka.

W kolejnych latach, wraz z ogólną rozbudową Zakładu, systematycznie zwiększano liczebność stada bydła, w tym także stada krów. W związku ze wzrostem pogłowia zwierząt oraz zwiększeniem obrotu materiałem hodowlanym i rzeźnym, w 1970 roku rozdzielona została funkcja kierownika Działu Hodowli Bydła i głównego hodowcy - stanowisko hodowcy objął dr Zenon Kaczmarek, natomiast kierowanie pracami naukowymi powierzono zatrudnionemu od 1967 roku zastępcy dyrektora dr hab. Tadeuszowi Krempie. Kierunki prowadzonych na pawłowickim stadzie prac hodowlanych, związane były ściśle zarówno z założeniami krajowych programów hodowlanych jak i ze statutowymi zadaniami naukowo-badawczymi realizowanymi przez Instytut Zootechniki. Uszlachetnianie stada bydła opierano w tym czasie na korzystaniu z nasienia buhajów holsztyńsko-fryzyjskich pochodzenia kanadyjskiego i czarno-białych buhajów szwedzkich.

W roku 1995 funkcję kierownika Działu Hodowli Bydła objął dr inż. Józef Jażdżewski. Uszlachetnianie stada w Pawłowicach nabrało szczególnie intensywnego tempa w latach 90, kiedy w szerokim zakresie rozpoczęto korzystać z zasobów najlepszych światowych ośrodków hodowlanych z Francji i USA. Dokonano importu nasienia czołowych rozpłodników z tych krajów jak i z importu materiału żeńskiego (z Francji). W krótkim czasie praktyką stało się też korzystanie z nowoczesnych technik rozrodu opartych na transplantacji zarodków - zarówno importowanych jak i pozyskiwanych (dzięki zastosowaniu superowulacji) od najcenniejszych krów z własnego stada. W Zakładzie Doświadczalnym w Pawłowicach 14.08.1998 urodziło się pierwsze w Polsce cielę – buhajek nr 2108 otrzymane w wyniku pozyskania z ZFR Balice oocytu z pęcherzyka metodą USG, hodowli i zapłodnienia in vitro, hodowli zarodka do stadium blastocysty, przeniesienia zarodka do biorczyni w Pawłowicach.

W roku 2002 funkcję kierownika Działu Hodowli Bydła objął dr inż. Stanisław Osięgłowski. W 2005 roku została podjęta decyzja o wprowadzeniu w Pawłowicach nowoczesnej technologii w hodowli i produkcji bydła. W pierwszym etapie została wybudowana obora na 417 krów wraz z halą udojową typu rybia ość posiadającą 2 x 14 stanowisk udojowych. Wolnostanowiskowy system utrzymania krów, w którym rozdzielone są strefy wypoczynku, żywienia i dojenia krów, poprawił komfort bytowania zwierząt oraz wpłynął korzystnie na ich zdrowie i reprodukcję. System ten pozwala na utrzymanie dobrej czystości krów oraz zapewnia najwyższy poziom higieny w pozyskaniu mleka. Obora została uruchomiona w październiku 2008.
Dzięki wybudowaniu nowoczesnej obory stworzone zostały warunki do prowadzenia doświadczeń i obserwacji z zakresu genetyki, żywienia oraz technologii produkcji. Ponadto w budynku biurowym powstało centrum szkoleniowe, wyposażone w 14 stanowisk komputerowych, umożliwiające prowadzenie szkoleń dla kadry zootechnicznej z zakresu zarządzania stadem krów.
Wszystkie krowy objęte są systemem zarządzania stadem, który pozwala na bieżąco śledzić zdarzenia dotyczące produkcji mleka, żywienia, rozrodu oraz stanu zdrowotnego krów. Zainstalowane na kończynach zwierząt elektroniczne identyfikatory (pedometry), dostarczają do systemu komputerowego informacje z zakresu produkcji mleka, aktywności ruchowej oraz kondycji krów. Obserwacja aktywności ruchowej pozwala na wykrywanie rui u krów, gdyż ilość kroków zwiększa się wtedy około trzykrotnie. Jednocześnie system zwraca uwagę na zwierzęta, które w wyniku niskiej aktywności ruchowej mogą być chore lub kulawe. Elektroniczny identyfikator steruje zadawaniem paszy treściwej w stacji paszowej, przydzielając krowom jedynie taką ilość paszy, jaka wynika z ich wydajności mlecznej.

Stanowiska w hali udojowej wyposażone są w elektroniczne analizatory mleka, które przy doju każdej krowy odczytują zawartość białka, tłuszczu, laktozy. Analizatory określają poziom komórek somatycznych w mleku oraz wykrywają obecność krwi. Dzięki zebranym informacjom można wykrywać wczesne stany schorzeń wymienia oraz zaburzenia metaboliczne takie jak ketoza i kwasica. Obora objęta jest pełnym monitoringiem pozwalającym w każdej chwili na podgląd sytuacji i zdarzeń.
Od roku 2009 roku całością produkcji zwierzęcej, w tym także bydła, kieruje dr inż. Marian Kamyczek. W marcu 2010 roku oddano do użytku oborę, w której utrzymywane są krowy (zasuszone, wysokocielne, wycielone) oraz cielęta do wieku 2 tygodni. W maju 2011 roku zasiedlono kolejny obiekt jakim jest gruntownie zmodernizowany budynek, w którym prowadzony jest odchów 180 jałówek. W czerwcu rozpoczęto modernizację i budowę cielętnika na 300 szt.

Aktualnie (30.06.2011) Zakład Doświadczalny Pawłowice posiada 1221 szt. bydła w tym 455 krów rasy PHF odmiany czarno-białej. Średni dolew krwi rasy HF wynosi ponad 96 %. Posiadane stado jest wolne od chorób zwalczanych z urzędu. W genetycznym doskonaleniu stada bydła od wielu lat Zakład współpracuje z Wielkopolskim Centrum Hodowli i Rozrodu Zwierząt w Poznaniu, korzystając z najnowszych ofert nasienia czołowych buhajów krajowych i zagranicznych. Zakład posiada stawkę wysokowartościowych krów wytypowanych na matki buhajów oraz grupę dawczyń zarodków, które kojarzone są według określonego przez WCHiRZ planu. Urodzone z tych kojarzeń buhajki są odchowywane w Zakładzie, a następnie, po przejściu szczegółowej procedury kwalifikacyjnej kierowane są do sprzedaży. Zakład prowadzi również sprzedaż wysokocielnych jałówek hodowlanych.

Wykorzystanie nowoczesnych metod w hodowli sprawia, że Pawłowice od lat należą do krajowej czołówki zakładów osiągających wysokie wydajności w produkcji mleka. W 2000 roku, jedna z obór ze średnią wydajnością 10 182 kg mleka (4,50% tłuszczu, 3,43% białka) zajęła I miejsce w województwie Wielkopolskim w grupie stad powyżej 50 sztuk objętych oceną wartości użytkowej bydła. W 2001 roku średnia wydajność z całego stada po raz pierwszy przekroczyła granicę 9000 kg mleka - wyniosła - według kontroli urzędowej - 9017 kg (o średniej zawartości tłuszczu 4,28% i białka 3,33%). W rankingu najlepszych obór w woj. Wielkopolskim w 2001 roku wśród stad o obsadzie powyżej 50 krów, jedna z naszych obór z wydajnością 9881 kg mleka (4,42% tłuszczu, 3,37% białka) zajęła II miejsce a w "10" najlepszych znalazły się jeszcze dwie inne nasze obory, z wydajnością powyżej 8800 kg mleka. W 2002 roku w tej samej oborze uzyskano jeszcze wyższą średnią wydajność mleka od 1 krowy - 9981 kg (4,02% tłuszczu, 3,36% białka), co dało jej trzecie miejsce w rankingu stad objętych działaniem Regionalnego Centrum Hodowli Zwierząt w Poznaniu. W 2004 roku średnia wydajność z całego stada, liczącego 457 krów wyniosła 9241 kg a w 2005 roku - 9193 kg. W maju 2012 roku przeciętna wydajność mleka z stada liczącego 433 krowy wyniosła 10347 kg mleka.

Wysoką wartość hodowlaną i użytkową pawłowickiego stada bydła potwierdzają tytuły championów, vice-championów oraz liczne dyplomy i wyróżnienia jakimi w ostatnich latach nagradzane były krowy i jałówki prezentowane na regionalnych i krajowych wystawach zwierząt hodowlanych. Na liście 100 najlepszych w kraju krów rasy Polskiej Holsztyńsko-Fryzyjskiej, ocenionych w sezonie 2012.1 znalazły się 3 krowy z obory należącej do IZ PIB Zakład Doświadczalny Pawłowice. Najlepsza krowa z naszej obory o numerze kolczyka PL005119087492 uplasowała się na 6 pozycji, a dwie kolejne na pozycjach 13 i 34.

Zakład Doświadczalny jest organizatorem dorocznych konferencji poświęconych aktualnej tematyce w zakresie produkcji mleka oraz wychowu cieląt. Uczestnikami konferencji są właściciele gospodarstw, dzierżawcy, zootechnicy zajmujący się hodowlą i produkcją bydła, doradcy z Ośrodków Doradztwa Rolniczego.